Colleges Van Topwetenschappers

Er dreigt een oorlog... Met mogelijk nog grotere gevolgen voor ons dan de oorlog in Oekraïne. China is eropuit om het naastgelegen eiland Taiwan in z’n greep te krijgen. Het is een conflict dat al tientallen jaren speelt. China-expert Casper Wits van Universiteit Leiden legt in deze aflevering uit waarom de spanning juist nu zo hoog oplopen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zou jij een bak vol sprinkhanen eten of kruipen door de modder om bij een studentenvereniging te horen? In deze aflevering duikt sociaal psycholoog Roos Vonk van de Radboud Universiteit in de eeuwenoude traditie van ontgroeningen bij studentenverenigingen. Ze legt uit wat het nut is van dit ritueel, waarom het wél blijkt te werken, maar ook waarom niemand lijkt in te grijpen als het uit de hand loopt.Wil meer weten? Roos Vonk brengt in 12 september haar boek 'Mijn ego heeft altijd gelijk' uit. Dat gaat over zelfbedrog en is inhoudelijke nauw verbonden met deze podcast. Het is inmiddels te reserveren via de bekende boekenverkoop-kanaal zowel online als offline.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bijna de helft van de Nederlandse dijken is afgekeurd. Werk aan de winkel dus. En als het aan wetenschappers ligt, gaan die dijken er heel anders uitzien dan nu. Weg met de bakken cement of de klassieke grasmatten, wat we nodig hebben zijn: bloemetjes. In deze aflevering vertelt ecoloog Hans de Kroon (Radboud Universiteit) waarom juist bloemen ons beschermen tegen het woeste water.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 1 juli 2023 start het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Het is dan 160 jaar geleden dat slavernij bij wet werd afgeschaft en 150 jaar geleden dat slavernij daadwerkelijk stopte. Koning Willem-Alexander spreekt tijdens de nationale herdenking en in het nieuws wordt druk gespeculeerd over de vraag of hij excuses zal maken. Wat zou dat betekenen? Je hoort het in deze podcast met antropoloog Guno Jones en hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart (VU).See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Sranantongo (Surinaams) is een vreemde taal. 'Sranan' bestaat uit woorden die afkomstig zijn uit allerlei talen van over de hele wereld. De geschiedenis van Sranantongo is niet los te zien van slavernij en toch het is ook iets moois. Sranan is een taal die leeft, ook tatas hebben het tegenwoordig over patas. Fresco Sam-Sin taalwetenschapper (Universiteit Leiden) en directeur van het Taalmuseum, vertelt graag over de taal van zijn oma. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens de wet ben je op je achttiende volwassen. Je mag stemmen, alcohol kopen, autorijden en een lening afsluiten. Maar neuropsycholoog Barbara Braams (VU) legt in deze aflevering uit dat je hersenen op die leeftijd nog volop in ontwikkeling zijn: zoals het deel van je hersenen dat belangrijk is bij het controleren van impulsen en het remmen van ongewenst gedrag.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wie wel eens een vleesvervanger uit de supermarkt op zijn bord heeft liggen weet - het lijkt niet op vlees. En de meningen zijn verdeeld, maar echt lekker is het ook niet altijd. Dat kan beter vindt levensmiddelentechnoloog Miek Schlangen (Wageningen University). Zij werkt aan een vleesvervanger die wél lijkt op vlees, en tegelijkertijd ook nog eens een heel stuk duurzamer is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Grote kans dat je op dit moment iets draagt, een t-shirt of sneakers, gemaakt door Oeigoeren in heropvoedingskampen. China-expert Casper Wits van de Universiteit Leiden neemt ons deze aflevering mee naar West-China. Hier wonen de Oeigoeren, een islamitische bevolkingsgroep. Zij worden door de Chinese regering vervolgd en gevangengezet in kampen waar ze onder dwang werken, bijvoorbeeld in katoenproductie. Maar dwangarbeid is slechts een klein onderdeel van een nog veel groter leed: de culturele uitwissing van een heel volk…See omnystudio.com/listener for privacy information.

Overmatig zweten, een droge mond en oogcontact vermijden. Duidelijke signalen van iemand die liegt. Toch? Sophie van der Zee, rechtspsycholoog van de Erasmus Universiteit Rotterdam is een expert in het detecteren van leugens, en zij vertelt ons dat dit niet per se goede aanwijzingen zijn om iemand te betrappen op een leugen. Bekijk nu de video om te zien hoe je wél een leugenaar kan ontmaskeren. (En leer meteen de redactie van de Universiteit van Nederland kennen. )See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met gist kun je meer dan alleen bier maken. Sterker nog, misschien redden deze eencellige schimmeltjes ooit onze wereld. Deze aflevering neemt Charlotte Koster (TU Delft) je mee in de wondere wereld van 'gist' en die is alles behalve saai.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hou jij ook zo van je vertrouwde spijkerbroek? Dan ga je, net als vele anderen, niet helemaal met de tijd mee. De spijkerbroek viert dit jaar namelijk zijn 150e verjaardag! Toch biedt onze kleding al veel meer mogelijkheden dan we denken, vertelt modeonderzoeker Lianne Toussaint (Utrecht University). Wist je bijvoorbeeld dat het nu al mogelijk is om een onzichtbaarheidsmantel te maken, net zoals in Harry Potter?

In dit college gaan we terug naar duistere tijden vol kou, ziekte en heksenvervolging. Historicus Steije Hofhuis van de Universiteit Utrecht legt je in deze podcast uit hoe daarbij tienduizenden mensen om het leven kwamen. Terwijl, heksen bestaan helemaal niet. Toch? Knibbel knabbel knuisje... See omnystudio.com/listener for privacy information.

Verhuizen wij straks van het land naar het water? Zodra een woning drijft, in plaats van vaststaat op de grond, is er een probleem. En dat is jammer, want drijvende wijken zijn de oplossing voor het gebrek aan ruimte in steden. Technisch zijn er amper obstakels, maar juridisch zijn die er wel. Zo is een hypotheek krijgen voor een drijvend rijtjeshuis of appartement nog onmogelijk. Hoe dat zit hoor je van Pernille van der Plank, hoogleraar goederenrecht aan de Open Universiteit. Voor niet-commercieel gebruik is het toegestaan om fragmenten (mits de context behouden) te gebruiken. Vermeld wel altijd bron: Universiteit van Nederland. Bij twijfel, mail ons op info@universiteitvannederland.nlOver de Universiteit van Nederland:De Universiteit van Nederland heeft een onafhankelijke redactie die elke week podcasts, video’s en social posts maakt over wetenschappelijke onderwerpen. Wij geloven dat iedereen moet kunnen leren van de topwetenschappers die we hebben in Nederland. Zonder collegegeld of tentamens. Wij zijn d

Nachtenlang blokken en stampen met liters koffie en een bureau vol samenvattingen en markeerstiften. Alles om maar die examens te halen. Spoiler: zo hou je de onvoldoendes niet buiten deur. We leren in Nederland verkeerd. Hoe dat komt en vooral ook hoe het wel moet, hoor je in deze podcast met psycholoog Gino Camp (OU).See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jij hebt Maxima’s hand geschud, net als wij en de rest van de wereld! Nee, we zijn niet gek geworden en we snappen heus wel dat zelfs handenschud-queen Maxima niet iedereen een hand heeft gegeven. Maar via via zijn we, via handshakes, allemaal in zes stappen met elkaar verbonden. Wiskundige Remco van der Hofstad (TU Eindhoven) legt je zonder ingewikkelde formules uit hoe dat zit. En hoe dat kan leiden tot een pandemie…See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wil jij een goed sociaal vangnet om je heen hebben als je ouder wordt, dan moet je NU aan de slag. Het is de moeite waard om hierbij stil te staan, vertelt Theo van Tilburg (VU Amsterdam) in dit college, want een potje bingo op z'n tijd zal jouw grijze toekomstige zelf niet redden van de eenzaamheid. En juist die eenzaamheid is een serieus probleem, vooral onder ouderen. Het zorgt niet alleen voor psychische klachten, maar kan ook ernstige lichamelijke gevolgen hebben. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het boeddhisme is niet alleen maar zen, het heeft ook een 'dark side', vol geweld en intriges. Het is een kant die minder vaak belicht wordt. Nederlanders denken bij het zien van een Boeddha-beeldje vaak aan rust, meditatie en mindfulness. Maar het boeddhisme is minder zen dan je denkt. In deze video laat Paul van der Velde (Radboud University) zijn met boeddha's gevulde huis zien en vertelt over de duistere kant van deze religie. 00:00 - Een huis vol boeddha’s 01:29 - Wat is boeddhisme? 02:34 - De duistere kant van het boeddhisme 03:00 - De Rohingya’s in Myanmar 03:48 - Misbruik in het boeddhisme 04:31 - De kruistochten van het boeddhisme 05:05 - Zijn mannen en vrouwen gelijk in het boeddhisme? 05:53 - Waarom is het boeddhisme zen? 07:40 - Boeddhistische wijsheid See omnystudio.com/listener for privacy information.

Monogaam of mono-gaan? We zitten middenin een relatie-revolutie. In 2050 is de helft van Nederland single en het klassieke liefdesideaal wordt steeds minder populair. Niet meer die ene prins meer op dat eeuwige witte paard. Nee, we willen open relaties, polyamoreus samenzijn, of gewoon lekker alleen. Waarom? Dat hoor je van Seksuoloog Marieke Dewitte (Maastricht University).See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wist jij dat media ervoor zorgen dat meisjes geen president willen worden? Reden: een gebrek aan goede rolmodellen zowel in het echt als op tv. Serena Daalmans van de Radboud Universiteit zat voor haar onderzoek urenlang turvend voor de beeldbuis om te zien hoe het nou echt is gesteld met diversiteit op tv en in streamingdiensten. Conclusie: het gaat nog lang niet altijd goed. In dit college legt Serena aan ons uit waarom dat een probleem is.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelf bloedvaten maken om een hartinfarct te genezen? Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar het kan echt! Vaatonderzoeker Mark Post van de Universiteit van Maastricht vertelt in deze podcast hoe we onze eigen cellen kunnen gebruiken om nieuwe bloedvaten te maken voor hartoperaties.See omnystudio.com/listener for privacy information.