Duurzaam | Bnr

Banken, verzekeraars en pensioenfondsen spelen een belangrijke rol bij het verduurzamen van onze maatschappij. In 2019 ondertekenden zij het klimaatcommittment. Hiermee beloofden zo'n vijftig financiële instellingen onder meer om investeringen in fossiele projecten af te gaan bouwen. Wat is er van de intenties van toen terecht gekomen? Dat vragen we aan Hans Stegeman, hoofdeconoom van Triodos. Hij beaamt dat de bedoelingen goed zijn, maar de plannen vooralsnog vaag blijven. Concrete acties om bijvoorbeeld beleggingsportefeuilles te vergroenen, komen nog niet echt van de grond.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederlandse ziekenhuizen is verspilling nog altijd aan de orde van de dag. En dat zorgt voor veel meer CO2-uitstoot dan je in eerste instantie zou denken. Uit cijfers van het RIVM blijkt dat de Nederlandse zorg verantwoordelijk is voor 7 procent van de jaarlijkse CO2-uitstoot. Dat is ongeveer vergelijkbaar met Schiphol en Tata Steel. Egid van Bree is bestuurslid van de Groene Zorg Alliantie, een beweging die hier iets tegen wil doen. Het probleem draait met name om afval en verspilling. Plastic handschoenen belanden in grote hoeveelheden in de afvalbak en elk jaar wordt voor meer dan 100 miljoen euro aan ongebruikte medicijnen weggegooid. Bovendien gebruikt één ziekenhuis net zoveel stroom als een gemiddeld dorp.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Delfzijl krijgt de grootste batterij van Europa, ter grootte van 15 voetbalvelden maar liefst. Het project moet in Noord-Nederland de weg vrij maken voor meer wind- en zonneparken.  Initiatiefnemer is Giga Storage, het bedrijf dat in Flevoland al pilots draait met twee enorme batterijen. De omvang van het nieuwe project in Groningen is met 1 gigawatt uur zelfs nog een heel stuk groter. Volgens directeur Ruud Nijs gaat het om een batterij die vergelijkbaar is met 16.000 Tesla's. Hiermee kan Giga Storage de pieken op het stroomnet opvangen, als er in korte tijd heel veel duurzame energie wordt opgewekt bijvoorbeeld. Ook kan de  batterij worden ingezet om het elektriciteitsnet te balanceren, iets dat nu nog gebeurt door kolen- en gascentrales.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Anders reizen. Een milieuvriendelijke landbouwsector. En nieuwe manieren om energie op te wekken. Al die grote veranderingen roepen in de maatschappij veel weerstand op.  Hoe gaan we daarmee om? Die vraag stellen we aan Paul Polman, die deze week weer even in Nederland is. In zijn periode als topman van Unilever dirigeerde hij het bedrijf naar een duurzamere koers, iets dat destijds tot de nodige weerstand leidde. Hij benadrukt het belang van één samenhangend verhaal en geeft beleidsmakers een direct advies: praat niet tegen mensen, maar mét mensen. Luister ook | Deze CO2-stofzuiger lost klimaatprobleem deels opSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Slechts 7 procent van alle reizigers in Europa kiest voor de trein om van A naar B te komen. En dat terwijl deze manier van reizen als één van de meest duurzame alternatieven geldt. De coupé in plaats van de cabine. Hoe krijgen we meer mensen de de trein in? Die vraag stellen we aan Paul Peeters, is lector 'duurzaam vervoer en toerisme' aan de Breda University of Applied Sciences. Hij vertelt over de spoorambities in Europa en de uitdagingen die er nog zijn. Peeters legt verder uit hoeveel CO je bespaart als je voor de trein kiest in plaats van de auto of het vliegtuig. Ons Groene Geweten is - fan van het spoor - Yvette Watson. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Minder konijnen, minder egels, minder vogels, minder vlinders, minder insecten en ga zo maar door. De Nederlandse natuur gaat nog steeds achteruit. Dat blijkt uit het nieuwste Living Planet Report van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Met name in duinen, heide en in agrarische gebieden is de situatie alarmerend, vertelt Kirsten Haanraads van het WNF. Zo daalde de populatiegrootte van diersoorten in open natuurgebieden gemiddeld met 60(!) procent. Maar er zijn ook lichtpuntjes. Langs rivieren en laagveenmoerassen is sprake van natuurherstel en de otter blijkt bezig aan een revival. Het Wereld Natuur Fonds hamert in het rapport op de inzet van grootschalig natuurherstel.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlander Detlef van Vuren schreef mee aan het voorlopig laatste klimaatrapport van het IPCC.  De wetenschap stelt nu vast dat je zo ongeveer een verrekijker nodig hebt om de belangrijke anderhalve graad nog ergens te kunnen zien. Heeft het stellen van klimaatdoelen eigenlijk nog wel zin, willen we weten. Verder vertelt Van Vuren, die in het dagelijks leven werkzaam is bij het Planbureau voor de Leefomgeving, hoe dit soort klimaatrapporten tot stand komen. Zo moest deze keer de term ‘vegetarisch dieet’ in de eindversie wijken voor ‘gezond dieet’. Aniek Moonen van de Jonge Klimaatbeweging is ons groene geweten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het grootschalig opslaan van groene stroom is één van de grootste uitdagingen van de energietransitie. Elestor claimt de oplossing te hebben. Deze startup uit Arnhem heeft een zogeheten flow-batterij ontwikkeld, waarmee energie uit zon en wind kan worden opgeslagen. Zo kunnen we in de toekomst de pieken in het stroomnet opvangen en de productie van duurzame stroom opschalen. Het bedrijf ziet zichzelf vooral als schoon alternatief voor gascentrales. Groot voordeel is de haast oneindige beschikbaarheid van grondstoffen die voor deze technologie worden gebruikt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van meer biodiversiteit tot klimaatadaptatie; water speelt bij tal van duurzame kwesties in ons land een centrale rol.  Het is de week van de Waterschapsverkiezingen. Sander Mager is vice-voorzitter van de Unie van Waterschappen en lijsttrekker van Water Natuurlijk in de regio Amstel, Gooi & Vecht. Met hem bespreken we de belangrijkste water-vraagstukken van dit moment. De kwaliteit van sloot- en rivierwater bijvoorbeeld, maar ook de vraag of het grondwaterpeil omhoog moet. Iets waar veel boeren het niet mee eens zijn. Kelly Ruigrok is ons groene geweten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van kalfsragout tot schouderham, een biefstuk, kippenpoot of glas melk. We consumeren met z’n allen steeds meer vlees en zuivel.  De gemiddelde Nederlander stopt elk jaar zo’n 76 kilo vlees in z’n mond. Dat consumptiepatroon jaagt klimaatverandering aan en tast de biodiversiteit aan. Hoeveel precies? Dat vragen we aan Imke de Boer, hoogleraar Dieren & Duurzame Voedselsystemen aan Wageningen University & Research en Margot van Hout. Zij is van de de Nationale Week zonder Vlees en Zuivel die vandaag van start is gegaan. Aniek Moonen is ons groene geweten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

We kunnen transplantatie-technieken inzetten om de bodem een adrenalineshot te geven. Op die manier gaat het herstel van beschadigde natuur veel sneller. Dat concludeert het Nederlands Instituut voor Ecologie na het bestuderen van 46 experimenten op verschillende plekken in de wereld. Bodemtransplantatie betekent dat je een gezond natuurgebied als donor neemt, inclusief al het bodemleven en plantenzaden. Daarvan verplaats je een dun laagje grond naar een andere plek, waar de bodem door bijvoorbeeld landbouw is uitgeput. Jasper Wubs is van het Nederlands Instituut voor Ecologie en leidt dit onderzoek naar het toepassen van bodemtransplantatie. Luister ook | Wat als we de natuur weer vrij spel geven?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn nieuwe kerncentrales een goed idee? En hoe belangrijk is het dat we voor onze energievoorziening niet meer afhankelijk zijn van het buitenland?  Duizenden mensen praten deze weken mee over belangrijke energie-kwesties in Nederland. Ze doen dat via een online volksraadpleging die wordt georganiseerd door Populytics, waarin tien belangrijke dilemma’s worden voorgelegd. Op deze manier wil de overheid meer burgers betrekken bij belangrijke beslissingen over klimaat en energie. En dat werkt, vertelt Niek Mouter van Populytics. Luister ook | Deze CO2-stofzuiger lost klimaatprobleem deels op.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maak van gebieden in Europa weer ongerepte natuur. Waar dieren en planten vrij hun gang kunnen gaan, met weinig bemoeienis van die nogal dominante homo sapiens. Dat is de missie van Rewilding Europe, die in heel Europa grote gebieden ontwikkelt waarin de natuur vrij spel heeft. Zo krijgen bedreigde diersoorten weer een kans en kan biodiversiteit zich ontwikkelen. Bovendien helpen al die bomen en planten om CO2 op te slaan. In Brussel zien ze wel wat in de missie van Rewilding Europe. Later dit jaar wordt daar namelijk gestemd over een nieuwe wet, die het landen verplicht om veel meer te investeren in ongerepte natuur.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De temperaturen komen morgen uit op 35 graden langs de kust en tegen de 38 graden verder landinwaarts, met uitschieters tot 40 graden in Limburg. Nu nog komen dit soort weersvoorspellingen zelden voor, maar dat zal in de toekomst waarschijnlijk gaan veranderen. Klimaatmodellen laten ons dat zien. Er komen hete zomers en zachte winters, periodes van droogte worden afgewisseld met hoosbuien. We stappen in de tijdmachine met Helga van Leur en kijken naar het weerbericht in 2050. Wat staat ons te wachten? En welke maatregelen moeten we nu al nemen om grote problemen in de toekomst aan te kunnen? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op de High Tech Campus in Eindhoven komt binnenkort een machine die CO2 uit de lucht kan filteren.  Deze test-unit is ontwikkeld door Carbyon en kan per jaar 1 ton CO2 uit de atmosfeer halen. Dat is slecht een druppel op de gloeiende plaat, als je bedenkt dat er jaarlijks ruim 35 miljard ton de lucht in verdwijnt. Toch is Carbyon-oprichter Hans de Neve hoopvol over de toekomst. Zijn machine gebruikt aanzienlijk minder energie en is daardoor veel goedkoper in gebruik. Hij ​​verwacht dat zijn bedrijf al in 2030 zo’n 50 miljoen ton CO2 uit de lucht kan filteren, ongeveer een derde van wat Nederland per jaar uitstoot.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kantelpunten kunnen onomkeerbare gevolgen hebben voor het klimaat. Zo wordt bijvoorbeeld gevreesd dat het smelten van de Groenlandse IJskap een proces in gang zet dat de opwarming verder aanwakkert.  Ook het vrijkomen van permafrost in Siberië en de afkalving van het Amazone-regenwoud zijn voorbeelden van kantelpunten. Maar wat weten we nou daar nu eigenlijk over? Hoe goed zijn we in staat om ze te voorspellen. Met welke zekerheid valt iets te zeggen over de impact? En is de natuur veerkrachtig genoeg om zichzelf te herstellen? Dat vragen we aan Bregje van der Bolt van Wageningen University en Research en Arjen Doelman, als wiskundige verbonden aan Leiden University.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ieder jaar onttrekken we 100 miljard ton aan grondstoffen aan de aarde. Daarvan gaat na gebruik nog maar 7,2 procent op een goede manier terug de keten in. Dat staat te lezen in het nieuwe Circularity Gap Report. Een paar jaar geleden lag dit percentage nog op ruim 9 procent. De doelstelling is een circulaire economie in 2050, maar van die ambitie zijn we dus nog mijlenver verwijderd. De afgelopen zes jaar gebruikten we wereldwijd meer materialen dan in de hele 20e eeuw en die aantallen blijven toenemen. We praten erover met Marc de Wit van Circle Economy, dat aan het rapport meeschreef. Ons Groene Geweten is Yvette Watson.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De natuur is onze belangrijkste bondgenoot in de strijd tegen een veranderend klimaat. Dat stelt Tim van Hattum van Wageningen Environmental Research in zijn boek ‘Only Planet’.  Als voorbeeld noemt hij de walvis, die tot 33 ton koolstof kan opslaan. Bovendien bemesten deze zoogdieren de oceanen waardoor fytoplankton kan groeien. Deze microscopisch kleine organismen leveren niet zuurstof, ze halen ook grote hoeveelheden CO2 uit de lucht. Andere nature-based oplossingen die hij noemt zijn onder meer de grootschalige aanleg van mangroves en het planten van 1 miljard bomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sandra Pellegrom is nu 3 jaar de Nationaal Coördinator Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Zo’n 1300 organisaties in ons land hebben zich daar inmiddels bij aangesloten. De 17 Sustainable Development Goals zijn mondiale doelen voor een betere planeet in 2030. Ze gaan onder meer over duurzame energie en klimaatactie. De SGD-agenda is een vrijwillige agenda, wel ziet Pellegrom in het bedrijfsleven steeds meer bereidheid om met de SDG’s aan de slag te gaan. Specifiek voor Nederland liggen er grote uitdagingen op het gebied van milieu.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Over zeven jaar moet minimaal 30 procent van al het land en water op aarde beschermd gebied zijn. Die afspraak hebben ongeveer 200 landen gemaakt tijdens de VN-biodiversiteitstop in Montreal. Daar is maandag een akkoord gesloten om het uitsterven van plant- en diersoorten tegen te gaan. Roel Nozeman is biodiversiteitsmanager van ASN Bank en was bij de onderhandelingen aanwezig. Hij is gematigd positief over de afspraken die zijn gemaakt.See omnystudio.com/listener for privacy information.