Bureau Buitenland

In 1965 vertrok Che Guevara met in zijn kielzog honderd Cubaanse soldaten van Tanzania naar Congo, om daar de revolutie te verspreiden. Het project mislukte jammerlijk, maar de revolutionaire geest van Che en zijn Congolese evenknie Patrice Lumumba is nog altijd levendig in het hart van Afrika. Een halve eeuw later legt documentaire-fotograaf Jan-Joseph Stok dezelfde route als Che af, op zoek naar de sporen die de revolutionair in het Congo heeft achtergelaten. Foto: Jan-Joseph Stok

Bij vluchtelingen op gammele bootjes denken wij meteen aan de Middellandse zee. Maar ook Thailand wordt hiermee geconfronteerd. Er is een levendige mensensmokkel van Birma, via Thailand, naar Maleisië. De vluchtelingen zijn Rohingya die in Birma worden vervolgd. Op het tropisch vakantie-eiland Phuket merken toeristen hier niet veel van, mede omdat de Thaise overheid het de pers aan alle kanten moeilijk maakt om over dit humanitaire drama te publiceren. Een reportage van Peter Meijwes.

Na daar al eerder op gezinspeeld hebben heeft Saoedi-Arabië afgelopen nacht luchtaanvallen uitgevoerd op Houthi-rebellen in buurland Jemen. Dat is op verzoek van de afgezette Jemenitische president Hadi, zo zeggen de Saoediërs. Probeert het land zo president Hadi macht bij te zetten? Of wil Saoedi-Arabië voorkomen dat in Jemen sjiitische moslims de overhand krijgen? Daarover praten wij vanavond met Jemen-deskundige Marina de Regt en Midden-Oosten specialiste Carolien Roelants.

In het door oorlog geteisterde Syrië is de smartphone film uitgegroeid tot een populair genre. Gedwongen door de omstandigheden, maar ook uit overtuiging, leggen filmmakers het dagelijks leven in de oorlog vast via hun mobiele telefoon. Dat leidde eind vorig jaar tot het eerste ‘smartphone filmfestival’. Festivalorganisator Zaher Omareen is te gast op het Movies that Matterfestival in Den Haag, waar enkele smartphonefilms worden vertoond. Een reportage van verslagggever Edwin Koopman.

In ons Buitenlandpanel vanavond aandacht voor twee landen in de Balkan: Servië en Kosovo. Sinds ruim een jaar onderhandelt Servië over toetreding tot de Europese Unie. Maar er is een heel heikel punt: de afscheiding van Kosovo wordt door Servië nog steeds niet geaccepteerd. En de betwiste status drijft op zijn beurt veel Kosovaren tot wanhoop. Duizenden mensen ontvluchten het land uit wanhoop over armoede en wetteloosheid. In Bureau Buitenland politiek filosoof Ivana Ivkovic en Hylke Dijkstra, deskundige van het EU-buitenlandbeleid aan de Universiteit van Maastricht.

Geen Iraniër die het nog waagt de spot te drijven met het regime, zou je denken. Zeker nu activist Soheil Arabi ter dood is veroordeeld voor kritiek op zijn Facebook-pagina. Niets is minder waar. Sinds een paar maanden steekt de zogenoemde ‘Ayatollah Tanasoli’, met zijn Facebook en twitter account, de draak met Irans religieuze leiders. Zijn pagina is een hit in Iran. Mathieu Peulen belde deze Iraanse criticaster van het regime, die uit veiligheidsoverwegingen anoniem wil blijven en vroeg hem hoe het typetje Ayatollah Tanasoli is ontstaan.

Met Iran-deskundige Peyman Jafari praten we vanavond over de militaire strijd die Iran voert buiten de eigen grenzen in Irak en Syrië. En natuurlijk ook de laatste stand van zaken over de nucleaire onderhandelingen tussen de VS en Iran, waar mogelijk op korte termijn een doorbraak komt.

Nu Boko Haram door een tegenoffensief in het nauw gedreven lijkt, trekken steeds meer bewoners terug naar hun dorpen in het noord-oosten van Nigeria. Correspondent Femke van Zeijl sprak met hen en maakte een radioreportage in pas bevrijd gebied. Het hard aanpakken van Boko Haram was een verkiezingsbelofte van de zittende president Goodluck Jonathan. Of hem dat op winst komt te staan aanstaande zaterdag bij de presidentsverkiezingen in de grootste economie van Afrika, is afwachten. Een gesprek over verkiezingen ten tijde van bloedig conflict met Nigeria-kenner David Ehrhardt van de Universiteit Leiden.

Nu Boko Haram door een tegenoffensief in het nauw gedreven lijkt, trekken steeds meer bewoners terug naar hun dorpen in het noord-oosten van Nigeria. Correspondent Femke van Zeijl sprak met hen en maakte een radioreportage in pas bevrijd gebied. Het hard aanpakken van Boko Haram was een verkiezingsbelofte van de zittende president Goodluck Jonathan. Of hem dat op winst komt te staan aanstaande zaterdag bij de presidentsverkiezingen in de grootste economie van Afrika, is afwachten. Een gesprek over verkiezingen ten tijde van bloedig conflict met Nigeria-kenner David Ehrhardt van de Universiteit Leiden.

Jemen, staat op de rand van een burgeroorlog. Houthi-rebellen, die in januari het presidentieel paleis hebben ingenomen, zijn in opmars in het zuiden van het land: vandaag hebben ze het vliegveld van de zuidelijke havenstad Aden ingenomen. President Abed Rabbo Mansour Hadi, die in Aden verbleef, zou het land per boot zijn ontvlucht. Maar deze berichten worden inmiddels weer tegengesproken. Vanuit Koeweit spreken we journaliste Judith Spiegel.

Het land krijgt weinig aandacht, maar ten onrechte. Tegen alle verwachtingen in werd de zittende president van Sri Lanka, Mahinda Rajapaksa, afgelopen januari bij de verkiezingen verslagen. Iemand uit zijn eigen kamp brak zich vlak voor de verkiezingen los en won. Maithripala Sirisena, de oud-minister voor volksgezondheid. Bij zijn aanstelling beloofde hij hervormingen en, nieuwe verkiezingen na 100 dagen. Die honderd dagen naderen hun einde, komen er in april echt nieuwe verkiezingen? Laat oud president Rajapaksa het er bij zitten en wat is er al zichtbaar van de hervormingen?Een gesprek met Bart Klem, Sri Lanka-kenner en verbonden aan de Universiteit van Melbourne in Australië

In het Movies that Matter Festival in Den Haag is deze week de wereldpremière te zien van de film Burden of Peace. Daarin is te zien hoe de eerste vrouwelijke hoofdaanklager uit Guatemala, Claudia Paz y Paz, het opneemt tegen corruptie en misdaad, en het voor elkaar krijgt om ex-dictator Efrain Rios Montt voor de rechter te krijgen wegens genocide.In de studio praten we over de bijzonder moedige Paz y Paz met een van de makers van de film, Sander Wirken en met Guatemalakenner Marlies Stappers van Impunity Watch.

De situatie in Jeruzalem heeft het kookpunt bereikt van polarisatie en geweld, het ernstigste sinds het einde van de Tweede Intifada in 2005. Dat staat in een uitgelekt EU-rapport dat in ons bezit is. Het jaarlijkse verslag van de diplomatieke vertegenwoordigingen van de Europese Unie in Jeruzalem, adviseert de EU maatregelen te nemen vanwege de voortdurende bouw van nederzettingen. Rik Delhaas was in Jeruzalem en nam een kijkje in een aantal Palestijnse wijken die aan de andere kant van de veiligheidsmuur liggen maar wel onder het bestuur van Jeruzalem vallen. D66-europarlementariër Marietje Schaake reageert.

We gaan naar Libië, dat sinds de val van Kadhafi in 2011 is vervallen in chaos. Een internationaal erkende regering in de oostelijke stad Tobrouk strijdt om de macht met een door islamisten gedomineerde regering in de hoofdstad Tripoli.In Marokko wordt druk onderhandeld over een akkoord tussen beide partijen. De VN-gezant in Libië, Bernardino Léon, zegt deze week nog op een doorbraak te hopen. Gaat dat lukken? We vragen het journaliste Rena Netjes.Foto: Flickr/European External Action Service

De onderhandelingen gaan met horten en stoten. Maar als het aan de Europese Raad ligt moet het er eind dit jaar toch écht van komen: TTIP, het mega-handelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten.Het verder samentrekken van de interne markt moet een impuls geven aan handel en investeringen tussen de twee economische supermachten. Maar de ambitieuze plannen stuiten op steeds meer weerstand. De Duitse minister van Economie, SPD-partijleider Sigmar Gabriel, gooide dit weekend de knuppel in het TTIP-hoenderhok: hij dreigt het mega-akkoord te blokkeren wanneer de sociale waarden niet voldoende worden beschermd.In ons Eurobureau bespreken we het omstreden TTIP-akkoord met Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam.

Birma; Patrick Cockburn: Opkomst Islamitische Staat; De Krim; Portret van Oost-Jeruzalem;

De spanning in Oost-Jeruzalem is een halfjaar na de moord op drie Joodse en een Palestijnse jongen enorm opgelopen. Sinds de Gaza-oorlog afgelopen zomer zijn 2000 extra politieagenten en soldaten naar Jeruzalem gestuurd en 1000 Palestijnse jongeren gearresteerd. Dat is vier keer zoveel als in de gehele periode van de tweede Intifada, tussen 2000 en 2005.Wat verklaart deze explosieve toename, en wat betekent dat voor de status van Oost-Jeruzalem? Is dat nog altijd de toekomstige hoofdstad van de staat Palestina of is het geloof in die hoofdstad dood? Een reportage van Rik Delhaas.

Een Perzisch tapijt op de vloer met daarop geen afbeeldingen van bloemen of landschappen, maar van Amerikaanse drones. Uit Afghanistan ontving de New Yorkse tapijtenhandelaar Kevin Sudeith een lading kleden waarop deze onbemande gevechtsvliegtuigjes te zien zijn. Mathieu Peulen belde met hem en vroeg hem wat het verhaal is achter deze ‘drone-tapijten’.