Vrije Geluiden Op 4

Vandaag heeft celliste Jacqueline Hamelink een Bach Praktijk geopend aan de Rozenstraat 29 in Tilburg. Daar word je op afspraak volledig corona-proof ontvangen voor eenn Bach-behandeling. Een 1-op-1 concert waarbij de musicus na een kort kennismakingsgesprek een werk van Bach speelt dat tegemoet komt aan de stemming of emotie van de luisteraar van dat moment. Het gaat uit van het gegeven dat in de tijd van Bach een algemeen aanvaard principe was: een toonsoort stáát voor iets. Zo was de toonsoort G-groot gewoon vrolijk en liefdevol, en as-klein was mat en somber maar wel edel. Met dat gegeven kiest de musicus, de Bach-specialist dus iets wat past bij de stemming op dat moment van de luisteraar. In de Bach-praktijk van celliste Jacqueline Hamelink wordt die persoonlijke keuze voor het juiste muziekstuk niet lichtzinnig gemaakt. Iedere cellosuite van Bach en ieder deel daarbinnen staat voor een specifiek spectrum aan emoties. Na afloop krijg je de mogelijkheid om op je ervaring te reflecteren, al dan niet in

Pas net uitgebracht, de laatste studio-opname van Reinbert de Leeuw: zijn eigen transcriptie van Das Lied von der Erde van Gustav Mahler. De bewerking die Reinbert de Leeuw maakte is voor fluit, hobo, klarinet, basklarinet, hoorn, twee violen, een altviool, cello, contrabas, harp, harmonium, piano en slagwerk, dus 15 musici, en da’s toch een hap minder dan een symfonie-orkest. Je mist natuurlijk de power en het volume van een heel symfonie-orkest maar het wordt wel heel mooi subtiel. En verder: een vooruitblik op de Vrije Geluiden Sessie met Wim van Hasselt (trompet) en Koen Plaetinck (slagwerk) met hun wonderschone versie van Spiegel im Spiegel van Arvo Pärt; en we beginnen met de Tip 400 Van De 21e Eeuw, waarin we tips van ècht recente muziek geven voor wie daarmee wil stemmen voor de Klassieke Top 400. 23.05 CD Mahler Das Lied von der Erde (Alpha-Classics 633) Gustav Mahler, arr. Reinbert de Leeuw: Der Einsame im Herbst Lucile Richardot [mezzosopraan] & Het Collectief olv Reinbert de Leeuw 10’12” 23.16

Een zondagavond om te dwalen door het sprookjesbos van de muziek. Het verbluffende begin van het Requiem van Jommelli (wie? ja precies, laat je verrassen), prachtige Finse koormuziek van de Doorgeef-CD-Van-De-Week, een fragment uit de boeiende podcastserie Gaudeamus 1945-2020 met muziek van Louis Andriessen, en de nieuwe release van de Engelse saxofoniste Jess Gillam, die in een eerdere fase van de covid-pandemie met haar Virtual Scratch Orchestra haar favoriete Bowie-nummer coverde. Maar voor we bij Bowie zijn verwijlen we, met een korte toelichting van pianist Ralph van Raat, bij een vroeg werk (uit 1944) van Pierre Boulez. Moeilijke muziek? Niet als je luistert. En al helemaal niet als je hoort hoe Ralph de ingewikkeldste structuren helder uit de piano tovert. Muziek van Niccolo Jommelli, Jaakko Mäntyjärvi, Pierre Boulez, Louis Andriessen, David Bowie en Max Richter.

A Quartet For Palladio, zo heet het kunstwerk waarvan je hier een afbeelding ziet. Het is gemaakt door Luiz Henrique Yudo, die tegelijkertijd beeldend kunstenaar èn componist is - tegelijkertijd in dit geval in een heel letterlijke en bijzondere betekenis: Yudo zíet het visuele als muziek - hij denkt in structuren, zowel visueel als auditief. Zijn beeldend werk en zijn composities zijn dus niet los van elkaar te zien: zijn muziek is niet een illustratie bij de beeldende werken die hij maakt (of beeldend werk van andere kunstenaars, zoals François Morellet), maar daadwerkelijk een 'auditieve versie' van hetzelfde werk. Yudo bereikt die samensmelting door een zeer gestructureerde, en beknopte, je zou kunnen zeggen symbolische manier van noteren: toonhoogte, timbre, instrumentatie laat hij voor een heel belangrijk deel, soms zelfs volledig, over aan de musici. Vanavond een eerste kennismaking met het werk van deze bijzondere kunstenaar, met stukken van de CD Chamber works (een uitgave van Another Timbre), uitgev

Tijd om weer eens lekker te grasduinen in de nieuwe uitgaven van de laatste tijd. CD Animam gementem cano (Ramée RAM 1914) Frantisjek Ignác Antonín Tuma (1704-1774): Stabat Mater in g (Pluto Ensemble olv Marnix de Cat) CD Perpetuum Mobile (BV2019/01) Bart Verstraeten: Où sont les neiges d’antant (Geert Callaert [piano]) CD Schubert in love (Alpha Classics 418) Franz Schubert arr. Johan Farjot: Ständchen ‘Leise flehen meine Lieder’ (Rosemary Standley [zang] & Ensemble Contraste) CD Schubert in love (Alpha Classics 418) Franz Schubert arr. Airelle Besson: Improvisation on Arpeggione Sonata D821 (Airelle Besson [trompet] & Ensemble Contraste) CD Gesang Der Jünglinge / Kontakte (Deutsche Grammophon 138 811 SLPM) (niet nieuw) Karlheinz Stockhausen: Gesang der Jünglinge (Karlheinz Stockhausen [elektronica]) CD Maze of Pleasures (eigen uitgave z.nr.) Maxim Shalygin: From the other side beyond the mirror (Maxim Shalygin [elektronica])

Componist en pianist Sarah Neutkens is te gast! Haar nieuwe EP September met het gelijknamige vierdelige werk voor saxofoonkwartet is net uit, gespeeld door vier leden van het Nederlands Saxofoon Octet: David Cristobal Litago (sopraansax), Dineke Nauta (altsax), Tom Sanderman (tenorsax) en Marijke Schroër (baritonsax). Een ingetogen werk dat helemaal past bij de - zo je wilt - melancholieke sfeer die hoort bij het verglijden van de zomer in de herfst. En verder: vier stukken die Sarah meeneemt die op haar Desert Island Speellijst zouden staan. Werk van Charpentier, Bach, Victoria, Brahms, Sarah Neutkens en Yuri Honing.

Opdrachtwerk voor componist Iannis Kyriakides in de NTR Zaterdagmatinee op 19 september in het Concertgebouw in Amsterdam (ook op NPO Radio 4 en in een live-stream te volgen). 'One Hundred Years' heet het stuk dat Kyriakides schreef voor het Radio Filharmonisch Orkest (dat onder leiding staat van Karina Canellakis), Silbersee en elektronica. Aad van Nieuwkerk had een uitvoerig interview met de Cypriotisch-Nederlandse Yannis, die trouwens, twintig jaar nadat hij de Gaudeamus Prijs won, dit jaar op 12 december de prestigieuze Johan Wagenaar Prijs van de Gemeente Den Haag krijgt. Delen uit dat interview zijn te horen in deze uitzending, samen met een aantal recente stukken van jonge internationale componisten, veelal ook Gaudeamus-deelnemers en -winnaars, die hij rekent tot het beste wat in de afgelopen decennia is gecomponeerd. Muziek van Jaap Geraedts, Yannis Kyriakides, Christopher Trapani, Marko Nikodijevic, Joanna Bailie, Silvia Borzelli, Cassandra Miller en Ethan Braun.

In deze uitzending hoor je delen uit het uitvoerige interview dat Aad van Nieuwkerk had met Aart Strootman. Over het bouwen van instrumenten, maar ook over zijn liefde voor de minimal music. En natuurlijk over de inspiratie voor 'Shambling Emerge': een YouTube-video met de legendarische jazzpianist Misha Mengelberg in een ontroerend duet met een peuter van een jaar of drie. Kijk zelf maar (klik hier om de video te zien) (op YouTube vind je de achtergrondinformatie bij de video). Zo informeel, ongeorganiseerd, diep gevoelig en de-ziel-rakend kan muziek zijn. Muziek van Anthony Fiumara, Aart Strootman, Michael Gordon en Nik Bärtsch.

Woensdag 9 september gaat de jaarlijke Muziekweek van start in Utrecht, het door Gaudeamus georganiseerde festival met muziek van internationale jonge componisten, de muziekpioniers. Zelfs in dit corona-jaar 2020 is er een ambitieus programma. De Gaudeamus Muziekweek 2020 - van woensdag 9 t/m zondag 13 september - presenteert avontuurlijke Nederlandse musici en componisten aan een wereldwijd publiek in een serie video’s. Een combinatie van online én fysieke concerten en activiteiten in en vanuit verschillende locaties in Utrecht. Programmeur Martijn Buser blikt vooruit in deze uitzending. Muziek van Julius Röntgen, Diamanda La Berge Dramm, Amin Ebrahimi, Aart Strootman en Jacob Adler.

Hoe je de Cellosuites van Bach moet spelen? Voor de ene helft weet je waar je op kan teruggrijpen, kennis die we hebben opgebouwd, bronnen uit de tijd van Bach zelf, stijlkenmerken die er bij horen. Maar voor de andere helft moet je het zelf doen - is het jouw eigen inbreng als musicus. Zo parafraseer ik de woorden van Lucia Swarts, in het derde deel van het interview dat je hier kan vinden (hier klikken en dan nog een keer hier klikken) over wat wel gezien wordt als het summum van het cellorepertoire: de zes Suites voor Violoncello Solo van Johann Sebastian Bach. Vanavond het laatste deel in een serie over die suites, naast een paar bijzondere nieuwe releases uit zéér uiteenlopende muzikale hoeken... Behalve Bach ook Helen Ostafew, Marlies du Mosch en Ivo Bol.

Als je nou alle Gigues uit de zes Cellosuites van Bach achter elkaar zet, wat krijg je dan? Een waaier aan menselijke emoties, verpakt in een (snelle) dansvorm. Lucia Swarts vertelde er over in het interview dat je vindt als je op 'Nieuws' klikt hier op deze website. Of de link onderaan dit artikeltje volgt. Daarna is het in deze uitzending tijd om terug te keren naar een volstrekt vergeten componist uit de 16e eeuw: Simone de Bonefont. Eerder dit jaar bracht het Huelgas Ensemble olv Paul van Nevel een prachtig CD uit met zijn in een bibliotheek in Wenen ontdekte Requiemmis. Gecomponeerd in de zuidelijke helft van Frankrijk (De Bonefont was kanunnik in Clermont-Ferrand) en dat doet denken aan de polyfonie van Corsica... Muziek van Bach, De Bonefont, A Filetta en Dascha Dauenhauer.

Eerder dit jaar bracht Lucia Swarts een (dubbel-) CD uit met de Cellosuites van Johann Sebastian Bach - niet vreemd om die stukken te beschouwen als de alpha en omega van de celloliteratuur. Toch zijn die stukken van Bach met de nodige raadselen omgeven. Een handschrift van Bach zelf hebben we niet. De honderden opnamen die je er van kan vinden verschillen soms hemelsbreed van elkaar. Of de stukken eigenlijk wel bestemd voor de cello zoals we die nu kennen is misschien ook nog de vraag. In deze uitzending een deel uit een vraaggesprek dat Aad van Nieuwkerk had met Lucia Swarts. Het hele vraaggesprek verschijnt in drie afzonderlijke delen op deze website (klik op 'nieuws' of volg de link onderaan). En dan die violone, of basse de violon. Je zou het een voorloper van de cello kunnen noemen (Lucia speelt er de Vijfde Suite op), maar evengoed kun je 'm inzetten als milde en ingetogen vervanger van de contrabas, zoals Tony Overwater doet. Hoor zelf maar. Muziek van Simon Trpceski, Johann Sebastian Bach en Tony Ove

Van al die dansen in de Cellosuites van Bach heeft eigenlijk alleen de Bourree de tand des tijds doorstaan - of beter gezegd: die is na 300 jaar opnieuw populair geworden in kringen van folkliefhebbers... Met muziek van Bach, Jethro Tull, Michael Praetorius, Benjamin Britten, Béla Bartók, het Duo Brotto-Lopez, Johann Fischer en Peteris Vasks.

Wat hebben de Suites voor cello solo te maken met de moderne op de kickdrum tot klinken gebrachte dansritmiek die ons tegenwoordig opzweept (hoewel nu ook niet echt, dankzij corona)? Niks, zou je zeggen, want een Gigue of Allemande danst men nu eenmaal niet op dance. Of toch wel? We zoeken de ruimte. Met muziek van Johann Sebastian Bach, David Dramm, Camiel Jansen en Job Oberman. Presentatie van het nieuwe album Orange Slice / Smackgirl van David Dramm met o.m. Diamanda La Berge Dramm.

In de maand augustus in Vrije Geluiden speciale aandacht voor de cellosuites van Johann Sebastian Bach. Gespeeld op cello, op viool, op altviool, of op saxofoon! Maar ook volkomen andere toffe muziek, van nieuwe uitgaven op cd of digitaal, uit fraaie archiefvondsten en nog-lang-niet-sleetse grammofoonplaten. Met muziek van Johann Sebastian Bach en Simeon ten Holt.

In de maand augustus in Vrije Geluiden speciale aandacht voor de cellosuites van Johann Sebastian Bach. Gespeeld op cello, op viool, op altviool, of op saxofoon! Maar ook volkomen andere toffe muziek, van nieuwe uitgaven op cd of digitaal, uit fraaie archiefvondsten en nog-lang-niet-sleetse grammofoonplaten. Met Bach gespeeld door Rachel Podger, Kim Kashkashian, Lucia Swarts, en Peter Gregson, en muziek van Conlon Nancarrow.

In de maand augustus in Vrije Geluiden speciale aandacht voor de cellosuites van Johann Sebastian Bach. Gespeeld op cello, op viool, op altviool, of op saxofoon! Maar ook volkomen andere toffe muziek, van nieuwe uitgaven op cd of digitaal, uit fraaie archiefvondsten en nog-lang-niet-sleetse grammofoonplaten. Met muziek van Johann Sebastian Bach, Steven Kamperman, Shulamit Ran, en Robert Fripp. En Arno Bornkamp!

In de maand augustus in Vrije Geluiden speciale aandacht voor de cellosuites van Johann Sebastian Bach. Gespeeld op cello, maar ook op bijvoorbeeld viool, op altviool, of op saxofoon! Maar ook volkomen andere toffe muziek, van nieuwe uitgaven op cd of digitaal, uit fraaie archiefvondsten en nog-lang-niet-sleetse grammofoonplaten. Met muziek van Emile Mosseri, Johann Sebastian Bach, Roger Waters, Arthur Frackenpohl, Ellen Taaffe Zwilich, en Tim Brady.

In de maand augustus in Vrije Geluiden speciale aandacht voor de cellosuites van Johann Sebastian Bach. Gespeeld op cello, op viool, op altviool, of op saxofoon! Maar ook volkomen andere toffe muziek, van nieuwe uitgaven op cd of digitaal, uit fraaie archiefvondsten en nog-lang-niet-sleetse grammofoonplaten. Muziek van Bach, Granados, fiddlespeler Patsy Reid, Emile Mosseri, en Robin Schlochtermeier.

De hele maand juli op zaterdag- en zondagavond laat een uurtje lome muziek die alle tijd neemt... Tom Johnson gebruikte Block Design voor het componeren van Twelve (Twelve piano pieces derived from the block design (12,4,3)). Wat dat oplevert is een serie variaties die ook in de oren van ons 'gewone' luisteraars zeer welluidend klinken. Zeker als ze gespeeld worden door een pianist als Dante Boon, wiens opnamen (veelal voor Wandelwiser Edition) gekenmerkt worden door een grote precisie en transparantie. Met muziek van Arvo Pärt, Tomas Luis de Victoria, Tom Johnson, en Robert Fripp & Theo Travis.